Sundays too my father got up early 
Robert Hayden  

Γεννημένος το 57’ από μητέρα νοικοκυρά και πατέρα ανθρακωρύχο, ο Vayghan Oliver μεγάλωσε μέσα σε ένα περιβάλλον βιοποριστικών ανησυχιών και ουχί καλλιτεχνικών σε ένα status quo του Αγγλικού Βορρά που υπονόμευε την διαφορετικότητα στην έκφραση και στην συμπεριφορά. ‘Αν και είχα περιορισμένου βεληνεκούς φιλοδοξίες τότε’ * όπως ο ίδιος δηλώνει σε ηλικία 15 ετών ήταν ήδη συνδρομητής σε διάφορα εναλλακτικά περιοδικά τέχνης, γνώριζε διάφορους ασυνάρτητους καλλιτέχνες performance και την ‘έβρισκε’ με όλο αυτό το rock ‘n’ roll life style του αυτοκαταστροφικού καλλιτέχνη. Αυτό που ήθελε να κάνει ήταν κάτι σχετικά με την μουσική, ‘όπως να σχεδιάζω εξώφυλλα δίσκων σαν αυτά των Pink Floyd που έβλεπα στα δισκάδικα του Newcastle’ *,έλεγε τότε ‘υποψιασμένος ίσως’ για αυτά που παραμόνευαν πολύ αργότερα, στην γωνία. 

I Know that I shall meet my fate  
William Butler Yeats  

Αφού προηγήθηκαν σπουδές πάνω στην γραφιστική, στο design, αίτηση για το αστυνομικό σώμα, δουλειά ως διανομέας ψωμιού και κάποιες δουλειές πάνω στο σχέδιο ,ο V. Oliver κατεβαίνει στο Λονδίνο όπου γνωρίζει τον Ivo Watts-Russell, ‘εγκέφαλο’ μαζί με τον Peter Kent της 4AD της ανεξάρτητης δισκογραφικής εταιρείας- και ο όρος ανεξάρτητη το 80΄ όπου και ξεκίνησε η εταιρεία δεν ήταν τυχαίος και ‘καλλωπιστικός’ αλλά απόλυτα απαραίτητος μετά την έκρηξη της δισκογραφικής παραγωγής που προκάλεσε το punk. Η πρώτη του δουλειά ήταν το εξώφυλλο του single των Modern English ‘Gathering Dust’ και ύστερα από την αποχώρηση του Peter Kent, όχι πολύ αργότερα, αναλαμβάνει μόνιμα πια τον σχεδιασμό εξώφυλλων της 4AD και ξεκινάει με ντεμπούτο άλμπουμ των CocteauTwins να αναπτύσσει την δική του οπτική αισθητική δημιουργώντας πάντα γραφιστικά από το 80’ μέχρι σήμερα τα πιο όμορφα και ιδιόμορφα εξώφυλλα βινυλίου και όχι μόνο. Μέσα από την ματιά του V.Oliver  η 4AD κατάφερε ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 80’ να κατακτήσει κάτι άπιαστο για άλλες εταιρείες : την αναγνωρίσιμη μουσική αισθητική.  
 
They sing their dearest songs  
He, she, all of them- yea  
Thomas Hardy  

Συγκροτήματα όπως οι Pixies, Dead can Dance, Modern English, Lush, Cocteau Twins, The Breeders είναι κάποια από τα πολλά που ευτύχησαν να έχουν τα πιο πρωτότυπα και ωραία εξώφυλλα που κυκλοφόρησαν και ( κυκλοφορούν) στην δισκογραφική αγορά. Εξώφυλλα που οδηγούν, που υποδέχονται και προσδιορίζουν με συνέπεια την μουσική που ντύνουν.  

Μυστηριώδη, αισθησιακά, άναρχα, σκοτεινά, αιθέρια, αινιγματικά όπως και η μουσική της 4AD. ‘Gathering Dust (1981) Modern English, ‘Echoes in the shallow bay’ ( 1983) Cocteau Twins, ‘Ultra Vivid Scene’ ( 1988), ‘Gala’ (1990) Lush, ‘Bossanova’ (1990)  + ‘Velouria’ (1990) Pixies, ‘Pod’ ( 1990) The Breeders είναι ( ίσως) κάποια από τα πιο ενδιαφέροντα εξώφυλλα με την ιδιόμορφη γραφή του V.Oliver, μια γραφή που εύκολα αναγνωρίζεται αλλά δύσκολα αντιγράφεται. Οι φωτογραφίες, η εναλλαγή των γραμματοσειρών, τα χειρόγραφα καλλιγραφικά σχόλια πάνω στις εικόνες, οι αναφορές στην ζωγραφική του Antoni Tapies, η μπαρόκ αισθητική από τις ταινίες του Sergei Paradjanov, οι επιρροές από το έργο του φωτογράφου Joel Witkin, η εκδοχή του γιαπωνέζικου κιτς από τον ζωγράφο Shinro Ohtake και η αυστηρότητα του Bauhaus περνούν μέσα από το πρίσμα της τέχνης του και καταλήγουν σε εξώφυλλα σήμα κατατεθέν μιας ολόκληρης εποχής και αισθητικής ακολουθίας. 

‘Πάντως σε γενικές γραμμές τα περισσότερα groups της 4AD ήταν εντάξει. Φυσικά δεν έπαυαν να είναι πελάτες και για αυτό τους αντιμετώπιζα με εξαιρετικό σεβασμό. Αυτό το λεω γιατί πολύς κόσμος έχει την αίσθηση ότι σχεδίαζα τα εξώφυλλα τους εν λευκώ, πως έκανα ότι γούσταρα. Αντιθέτως καθόμουν και συζητούσα τα πάντα μαζί τους, άκουγα τις δικές τους προτάσεις, είχαμε μπόλικους καυγάδες’. * 

Ήμαστε 1981 όταν ο V.Oliver και ο φωτογράφος Nigel Grierson κάτω από το όνομα ‘23 envelope’, έκαναν το ντεμπούτο τους με το εξώφυλλο του άλμπουμ των Modern English Mesh & Lace και την αρχή μιας συνεργασίας που κράτησε μέχρι το 87’ και έδωσε γερές δόσεις γραφιστικής δημιουργίας. Μετά την διάλυσή τους το 88’ ο V.Oliver χρησιμοποιεί το όνομα v23 και διευρύνει τον κύκλο των συνεργασιών του με διάφορους γραφίστες και φωτογράφους, σταματάει να εργάζεται μόνο για την 4AD και σαν freelancer δούλεψε με τον μουσικό και ποιητή David Sylvian, τη Venture Records, τίτλους για τηλεοπτικές σειρές του BBC και σχεδίασε το περιοδικό huH των εκδόσεων Raygun. Οι εκθέσεις του έχουν ταξιδέψει από την Γερμανία εως το Τόκιο και επιστροφή σε Ευρώπη και Λος Αντζελες.  

The sound must seem an echo to the sense  
Alexander Pope.  

‘Η 4AD μου εξασφάλισε για χρόνια ασφάλεια, οικονομική και καλλιτεχνική, μου εξασφάλισε την έμπνευση. Όταν έφυγα ένιωσα ξεκρέμαστος. Ούτως ή άλλως η 4AD έχει αλλάξει εντελώς προφίλ’ * 

Ο V.Oliver του 90’ δεν ορίζει πια ο ίδιος την αισθητική της εποχής, μοιάζει να παρατηρεί αυτά που συμβαίνουν γύρω του παραμένοντας στις εκφραστικές του προτάσεις πάντα στιλάτος. Αποβάλλοντας πολλά στοιχεία του παρελθόντος φαίνεται πιο ελεύθερος να πειραματιστεί χωρίς να είναι εγκλωβισμένος στο αναγνωρίσιμο στυλ του 80’. Αν και κάποιες φορές γυρνάει σε αυτό. Νοσταλγικός; 

Ο v 23 ή Vayghan Oliver πέρα από όλα παραμένει ένας μεγάλος αισθητιστής, ένας γραφίστας- μουσικός μιας αμφιλεγόμενης ( μουσικής) δεκαετίας, ένας τυχερός άνθρωπος. Αν και το ποσοστό συμμετοχής του προσωπικού οράματος του γραφίστα πάνω στο τελικό προϊόν παραμένει μια αδιευκρίνιστη υπόθεση, ο V. Oliver κατάφερε να δώσει στην μουσική την πρώτη της οπτική ‘ανάγνωση’ και μάλιστα ιδιαιτέρως επιδραστική και επιτυχημένη.  

Ο επίλογος αυτής της σύντομης αναφοράς μας στον Vayghan Oliver έρχεται από τον ίδιον ‘θέλω να αποβάλω την υπερβολική δόση rock ‘n’ roll από την ζωή μου, να αποφορτιστώ, να αναγεννηθώ, να γίνω επιτέλους ένας ‘family man’ *. Γιατί όχι; 
 

* : Aποσπάσματα από την συνέντευξη του Vayghan Oliverστην εφημερίδα ‘Το Βήμα’ στις 16/9/01.  
Οι εικόνες είναι από το βιβλίο « Vayghan Oliver This Rimy River », εκδόσεις 4AD.