FanZine ΧΩΡΗΣ ΚΑΝΟΝΑ #3 - 1996 |
- Ξεκινήσαμε ως «μαύρα τηγανιά», όταν σπούδαζε κάποιοι φίλοι στη Λάρισα. Τα «τηγανιά» είναι σίγουρα ξεχωριστεί υπόθεση από τους Εν Πλω. Ανάμεσα στους φίλους ήταν και ο Στέφανος Καννελής. Που μας έδινε και στίχους. Το «Χωρίς κανόνα» είναι κομμάτι του Στέφανου αργότερα, Γνώρισα στην Αθήνα των Δήμο Σαμάνο, των μετέπειτα κιθαρίστα των Εν Πλω, και οι δύο μας αποτελέσαμε των βασικό πυρήνα του group. Γνωριστήκαμε το 1985.
- Από την όλη ιστορία με τα "Μαύρα τηγανιά" τι σου έχει μείνει;
- Ήταν κάπως παρεϊστικη ιστορία. Μέσα στην όπια πέρασαν πόλοι φίλοι - οπός, για παράδειγμα, ο Δημήτρης Ζερβουδάκης. Είχαμε ωμός την καλός εννοούμενοι «Ερασιτεχνική νοοτροπία». Μου έχουν μίνι ωραίες ανάμνησης, γιατί τότε ήταν που μαθαίναμε να παίζουμε. Ξέρης, ψαχνής ένα κιθαρίστα για να βγάλεις κάποια σχήματα. Όλα αυτά σε εξασκούν στο παίξιμο.
- Είχες από την αρχή μια κλίση στα φωνητικά;
- Είχα πάντα μια κλίση στο σχήμα "φωνή / κιθάρα". Μου έβγαιναν εύκολα κόμματε όταν έπιανα την κιθάρα – αυτό δηλαδή συμβαίνει και σήμερα, στην συνεχεία χρειάζεται και η συνδρομή των άλλων καθώς από έμφυτη τεμπελιά συχνά "αφήνω" τα κομμάτια.
- Ωραία. Επανερχόμαστε τώρα στην χρόνια του 1985.
- Ναι τότε ήταν που επέστρεψα στην Αθήνα.
- Επέστρεψες;
- Ναι, γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθηνά. Στη Λάρισα είχα πάει για σπουδές.
- Το πτυχίο σου το πήρες;
- Από τα Τ.Ε.Ι. Λάρισας ναι, από την ιατρική όχι.
- Δηλαδή;
- Πέρασα την Ιατρική σαν αριστούχος των Τ.Ε.Ι. αλλά μην το ψαχνής. Εδώ και 9 χρόνια είμαι στο πτυχίο.
- Δεν σκοπεύεις να το πάρεις;
- Όχι! Η μουσική μ’ ενδιέφερε πάντα περισσότερο. Οπός τότε που "στήναμε" τους Εν Πλω. Ο Δήμος έμενε σε μια μονοκατοικία ατού Γκύζη και σε ένα δωμάτιο πίσω είχε οργάνωση είδος Home studio. Εκεί βάλαμε κάποια όργανα όχι για να φτιάξουμε group αλλά για να δούμε τι γίνετε, να παίξουμε. Σιγά σιγά αρχίζαμε να προχωρούμε υλοποιώντας κάποιες έδιδες.
- Βρήκατε πολλά κινά ισχία σ’ αυτά που παίζατε;
- Ναι, και με των καιρό τα κοινά στοιχεία αυξανόταν. Έτσι πρωτοφτιάξαμε ένα σχήμα – το πρώτο των Εν Πλω (φωνητικά, ακουστικοί και ηλεκτρικοί κιθάρα) και ο Μιμής Καφούσιας (μπάσο). Επίσης, και για ένα χρόνο είχαμε μαζί μας και τι Ρεγγίνα Μακρή στα φωνητικά. Γι αυτό και το demo του δίσκου περιλαμβάνει γυναικεία φωνητικά.
- Υπήρχε συγγένεια της Ρεγγίνας με το Γιώργο Μακρή;
- Όχι. Ωμός ο Γιώργος είναι από τους αγαπημένους μου φίλους και - μιας και το φέρε η κουβέντα – είχε και αυτός συμμετοχή στο δίσκο μας. Είναι ζωγράφος και έτσι μας είχε παραχωρήσει ευγενώς το έργο που απεικονίζεται στην κάρτα του εξωφύλλου του δίσκου των Εν Πλω.
- Πάμε λιπών πίσω στην εποχή των Εν Πλω...
- Τότε παίζαμε 6 με 7 ώρες την ημέρα. Είχαμε παρατήσει τα πάντα και απαλός παίζαμε, ψάχναμε, αναζητούσαμε. Όλη αυτή η ιστορία με τη συγκεκριμένη σύνθεση κρατείσαι δυο χρόνια. Ήταν όμορφα όχι μόνο επειδή παίζαμε, αλλά κύριος γιατί ήμασταν παρέα.
- Δηλαδή οι Εν Πλω ήταν προέκταση αυτής της παρεϊστικης διάθεσης και του μουσικού ψαξίματος;
- Ναι. Οι Εν Πλω δε θα μπορούσε να είναι τίποτε άλλο.. Κάπως έτσι φτάσαμε στο 87 και βγάλαμε ένα demo με 10 κομμάτια ηχογραφημένα σε τετρακάναλο Fostex με τρόπο που ίσος ζήλευαν επαγγελματίες. Κυριολεκτικά φτάσαμε το τετρακάναλο στα όρια του. Θυμάμαι τον ντράμερ να ηχογραφεί με ένα κράνος μηχανής στο κεφάλι και ακουστικά από μέσα. Μόνο έτσι μπορούσε να ακούσει καθαρά τι έπαιζαν οι κιθάρες.
- Αυτό το demo του ’85 ήταν προς διάθεση;
- Δόθηκε σε φίλους και σε 2-3 εταιρείες.
- Και η απάντηση;
- Η απάντηση άργησε να’ρθεί και όταν ήρθε δεν είχε νήμα γιατί είχαμε ήδη διαλυθεί. Ήταν κάποια γεγονότα που μας ανάγκασαν. Γεγονότα έξω από το group, καταλυτικά ωμός για να διαλυθεί τελικά η παρέα. Έτσι εγώ και ο Δήμος μείναμε σχεδόν μόνοι. Λέω "σχεδόν" γιατί σε ότι και αν κάναμε είχαμε φίλο και άξιο συμπαραστάτη τον Κώστα Μυλωνά. Από τον Οκτώβριο του ’87 και λόγο των καταστάσεων κυριολεκτικά κλειστήκαμε μέσα με το Δήμο και παίζαμε διαρκώς. Το ύφος μας σε σχέση με το demo άλλαξε δραματικά. Μπορείς να πεις πως το demo ήταν πιο «pop» σε σχέση με τι συνέχεια, που μας βγήκε πιο σκοτεινή και πιο ηλεκτρονική (στης κιθάρες) γραμμή). Ένα χρόνο μετά, το Νοέμβριο του 1988, έγινε η πρώτη επαφή με την Pengum και τον Ανδρέα Χριστοφίλη, ένα χαρισματικό παραγωγό με πολλή καλές ιδέες και «δυνατό» αυτή.
- Η πιο "σκοτεινή" κατεύθυνση που πειράται είχε σχέση με το τότε γεγονότα..
- Μάλλον. Ήταν πολιτικά γεγονότα. Βγήκαν και στις εφημερίδες. Πιστεύω πως δεν ήταν άγνωστα στον κόσμο… Ήταν η Δολοφονία του Μιχάλη Πρέκα, την 1η Οκτομβρίου του 85. Ο Μιχάλης ήταν πολλή κάλλος φίλος. Τον φιλοξενούσα σπίτι μου τους τρεις τελευταίους μήνες της ζωής του. Η «Υπόθεση Πρέκα» ήταν ο λόγος που τραβηχτήκαμε άσχημα με ασφάλειες και δικαστήρια. Τότε, μάλιστα, μέσα στο σχετικό πανικό, η Θεσσαλονίκη ήταν που με έκρυψε για ένα μήνα.
- Ξεκαθάρισε τελικά η υπόθεση;
- Ναι, Βέβαια, (με απόλυτα φυσικό ύφος) καταδικάσθηκα …
- (χωρίς να μπορώ να συγκρατήσω ένα γέλιο). Το λες και πολλή χαριτωμένα .....
- Ε, ναι ξεκαθάρισε η υπόθεση, «έφαγα» 3 χρόνια με αναστολή για «υπόθαλψη εγκληματία» και όλα τα σχετικά. Λογικό ήταν αλά μέλει του group να φοβηθούν από την τότε κατάσταση και συνεπώς να αποτραβικτούν. Όλοι φοβηθήκαμε, δεν παίζουμε τους ήρωες απλά οι άλλη δε θέλησαν αν συνεχίσουνε με το group, πλην εμού και του Δήμου. Στη συνεχεία είχαμε και αλλά… Η Βαγκελιό η φίλη του Μιχάλη, έμμηνε και αυτή στη φυλακή για 14 μίνες με το γιο της. Των ¶ρη, έτσι πηγαινοερχόμασταν και εκεί. Για ένα χρόνο μας παρακολουθούσαν στενά. Θέλαμε να δούμε ένα φίλο και το σκεφτόμασταν παρά πολλή, κάποιοι θα μας ακολουθούσαν. μετά θα άρχιζαν οι ερωτήσεις και όλα τα σχετικά – βασικά , μας ενδιέφερε να μην ενοχλήσουν τους φίλους μας.
- Τι ένοιωσες κυρίως τότε για όλα αυτά;
- Η οργή μετατράπηκε σε πικρά, αυτό ωμός, είχε και ένα υπέρ. Κανείς δεν περνούσε από το σπίτι και έτσι καθόμασταν με το φίλο, Δήμο και παίζαμε διαρκώς. Λειτουργείσαι τελικά υπέρ της μουσικής.
- Τελικά έγινε πρόταση της Penguin..
- Ναι, και έτσι το Νοέμβριο του 1988, πάντα μέσο του Ανδρέα Χριστογίλη, μπαίνουμε για πρώτη φορά σε studio σαφώς ανέτοιμοι, οπός υποθέτω είναι κάθε γκρουπ στον πρώτο δίσκο. Γράφουμε εντατικά μέχρι τις μικρές ώρες για δυο τρεις μίνες. Όταν ήρθε ο καιρός για το remix διαπιστώσαμε ότι δε μας άρεσε τίποτα! Το ακούσαμε, το ξανακούσαμε, αλλά η γνώμη μας δεν άλλαξε, Όποτε ο Ανδρέας, προς τιμήν του, μιας και κάλυψε τα έξοδα, παίρνει την απόφαση: Φτου κι απ την αρχή! Η πρώτη παντός ηχογραφήσει μπορούσε να βγει μιας και δεν είχε λάθη. Απλά δε μας ενθουσίασε. Τελικά κρατήσαμε ένα κομμάτι μόνο, νομίζω το «Όνειρο» (αλίμονο…. Χ.Κ.) Έτσι τους πρώτους μήνες του 1986 και με διαφορετική ενορχηστρώσει, ξαναρχίσαμε την ηχογράφηση. Αυτή τη φορά το αποτέλεσμα μας ικανοποίησε. Ο Ανδρέας έκανε master στην Αγγλία για τεχνικούς λόγους: η διάρκεια ήταν μεγάλη, κοντά στα 45 λεπτά!
- Μήπως το αποτέλεσμα ήταν τελικά υπεράνω των δικών σας προσδοκιών;
- Όχι. Το "κάτι παραπάνω" πήγαμε να το κάνουμε στο mini LP με τα remix, που τελικά δεν κυκλοφόρησε. Παράδειγμα το ιδανικό μας "Χωρίς κανόνα" είναι αυτό του mini LP και όχι του δίσκου...
- Ίσος πλέον αναπόφευκτη ερώτηση είναι το γιατί μείνατε μακριά από κάθε είδους δημοσιότητα – μέχρι τώρα οι Εν Πλω παρέμεναν ένα group φάντασμα ... Κι όλα αυτά ενώ οι κριτικές των δίσκων ήταν διθυραμβικές......
- Ήμασταν μαλών κλειστή ως χαρακτήρες και αυτό που μας ενδιέφερε ήταν να παίζουμε μουσική στο μικρό μας studio.. Δε μας απασχολούσαν οι συναυλίες. Δεν αισθανόμασταν ότι υπήρχε κάτι που έπρεπε να εξηγήσουμε. Σε τελική ανάλυση, η μουσική τα λέει όλα. Και αυτά πιστεύω μέχρι σήμερα.
- Προεκτείνοντας αυτό το τελευταίο, τι νιώθετε βλέποντας αυτί την αναγνώριση; Πόσο δύσκολο ήταν να μην υποκύψετε στον πειρασμό της δημοσιότητας;
- Κοίταξε. Η αναγνώριση πιθανόν να υπήρχε. Μόνο που εμείς δεν ήμασταν σε θέση να τι νιώσουμε λόγο της απομόνωσης μας. Δεν κυκλοφορούσαμε καθόλου στους χώρους που «στήνετε» η δημοσιότητα. Όσο για της γραπτές κριτικές. Δε μας προξενήσανε καμία αίσθηση. Εμείς απλά συνεχίζαμε στο ίδιο στυλ.
- Από όσο γνωρίζουμε, κάνατε δυο όλο κι όλο ζωντανές εμφανίσεις (κι αυτές χωρείς καθόλου διαφημίσεις). Τι διάσταση είχε το live για ένα group με τόση άμεση μετάδοση συναισθημάτων; Πόσο εύκολα θα μπορούσε να διοχετευθεί ζωντανά;
- Όντως υπήρξανε 2 μόνο live. Έγιναν με τι δεύτερη σύνθεση, όπου ξεκάθαρος πυρήνας ήταν ο Δήμος και εγώ. Στα τύμπανα ήταν ο Κώστας Καλογήρου, που είναι session drummer του δίσκου. Μπάσο έπαιξε ο Φίλιππας Αθανασίου, και δεύτερη κιθάρα - γιατί εγώ δεν ήθελα παρά μόνο φωνητικά – ο Φώτης Παπαδόπουλος. Ο λόγος που δεν κάναμε live δεν ήταν ούτε κάποιο τεχνικό πρόβλημα ούτε κάποια «καλλιτεχνική» άποψη. Απλά δε μας ενδιέφερε.
- Το "Όνειρο" είναι δικό σου κομμάτι ...
- Ναι. Αφιερωμένο στο Μιχάλη Πρέκα. Το Κομμάτι γράφτηκε πολύ πριν το θάνατο του. Για τι σύνθεση του ευθύνεται η πολυσυζητημένη φωτογραφία του Τσουτσουβή στο νεκροτομείο (Χ.Κ. : για των Καλτέζα παντός φρόντισαν οι ΑΔΙΕΞΟΔΟ στο «38 χιλιοστά»). Η πλάκα είναι ότι ο Μιχάλης το γούσταρε πολύ. Όταν παίζαμε σε κάτι μικρά club με την πρώτη σύνθεση, ερχόταν κρυφά, μας το ζητούσε με νόημα, το άκουγε και μετά έφευγε….
- Ακούγοντας το δίσκο, σκεφτόμουν απ την αρχή ότι βρισκόμουνα σε μια εντελώς αναπάντεχη τομή, ας πούμε, Birthday Party και δημοτικής μουσικής. Τι θα έλεγες για τα στοιχεία και της επιρροές που συνθέτουν τη μουσική σας; Κατά πόσο νιώθετε να κατέχετε μία αισθητική παράδοσης και σεβασμού ελληνικής κληρονομιάς;
- Ακούγαμε ethnic σε μεγάλες ποσότητες αφού είχαμε πρόσβαση στη δισκοθήκη του Κώστα Μυλωνά. Επιλέγαμε κυρίως ανατολίτικα ακούσματα. Η θεώρηση των Εν Πλω ήταν ότι όχι μόνο δεν πρέπει να αφήνουμε ανέγγιχτη την ελληνική μουσική παράδοση αλλά θα πρέπει να την ξεσκίζουμε…
- Θα σας άρεζαν κι οι Savage Pepublic υποθέτω...
- Παρά πολύ (Χ.Κ. : και πως μπορεί να είναι αλλιώς;). Ωστόσο είχαμε όλοι μια ιδιαίτερη προτίμηση προς τα ελληνικά παραδοσιακά. Ανέκαθεν αγαπούσαμε τα δημοτικά τραγούδια, ενώ παίζαμε για τέσσερις μέρες σε ρεμπετάδικο με το Χριστό Πολίτη στην κιθάρα, τον Δήμω στο κλαρίνο και στο τουμπερλέκη και εμένα στο μπουζούκι. Ήταν πόλη ευχάριστη ιστορία. Οπός καταλαβαίνεις όλα αυτά πέρασαν στο δίσκο, υποσυνείδητα ίσος. Η "νεοκυματιστική" επίδραση, παντός είναι δεδομένη.
- Νομίζω ότι από τα πιο θετικά σημεία του δίσκου είναι η προσπάθεια απόδοσης μιας μουσικής προερχόμενης μεν από ξένες δομές, μπολιασμένης ώμος από ελληνικά στοιχεία, και τελικά, ταυτόχρονα. Πόσο αποσκοπούσατε σε κάτι τέτοιο;
- Έτσι κι αλλιώς θέλαμε να κάνουμε κάτι διαφορετικό. Την ελληνική μουσική την κουβαλάμε όλοι μέσα μας, είτε το θέλουμε είτε όχι. Όταν συνειδητοποιήσαμε της επιρροές μας, καταλάβαμε ότι αξίζει των κόπο να ασχοληθούμε μαζί τους.
- Οι στίχοι αναμφίβολα δείχνουν μια μία ποίηση. Αρκετές φορές έμμετρα δουλεμένη. Ποιες ποιητικές – λογοτεχνικές πηγές οριοθετούν οι Εν Πλω ως σημεία έμπνευσης ;
- Είχα εξάντληση, τότε, την Δημοτική Βιβλιοθήκη του Δήμου Αθηναίων – αλώστε που λεφτά για βιβλία; Διάβαζα μανιωδώς συγγραφείς όπως ο Τζων Σταϊνμπεκ (Χ.Κ. : μέγας!) και ο Τζακ Λόντον. Επίσης δικους μας συγγραφείς όπως τον Καζαντζάκη, θεωρώ κορυφαίο έργω των «Τελευταίο Πειρασμό», τον Σαμαράκη, αλλά και τον Ν. Τσιφόρο με το εντελώς διαφορετικό στιλ γραφής του. Ο Δήμος είχε λίγο πιο σκοτεινές επιλογές. Διάβαζε κυρίως βιβλία επιστημονικής φαντασίας.
- Παρέμβαινε ποτέ ο ένας στους στίχους του άλλου;
- Ναι, αλλά πάντα με σωστές παρατηρήσεις. Είχαμε μια ταύτιση, ουσιαστικά, σε αυτό που θέλαμε να εκφράσουμε και δεν πέφταμε ποτέ «έξω» στης κρίσης του ενός για τους στίχους του άλλου..
- Τελικά ποια ακριβώς άτομα εμφανίζονται στο δίσκο και που βρίσκονται σήμερα ;
- Ο Δήμος Σαμάνος είναι σήμερα στην Αθηνά και ασχολείται με τα ελληνικά παραδοσιακά. Παίζει ποντιακή λύρα και γκάιντα (το αγαπημένο μου όργανο μαζι με το μπουζούκι) και από την εποχή των Εν Πλω μέχρι σήμερα, έχει φτιάξη ένα αξιόλογο και από άποψη ποιότητας υλικό. Παράδοση περασμένη από το δικό του φίλτρο. Ελπίζω να καταφέρουμε να βρεθούμε κάποια στιγμή και να επεξεργαστούμε το υλικό - όπως κάναμε πάντα, άλλωστε. Εδώ έκανα την πρώτη solo μου δισκογραφική απόπειρα, τις "Μολυβένιες Ιστορίες". Στο μετάξι ασχολούμαι και με το ραδιόφωνο...
- Ο δίσκος των Εν Πλω είχε περιορισμένα αντίτυπα (1000). Λιγότερες πιθανότητες υπάρχουν να μη συνδέεται το γεγονός αυτό με την γενικότερη νοοτροπία του group.
- Είχαμε συμφωνήσει πως δε χρειαζόταν περισσότερα αντίτυπα. Ήταν σίγουρα θέμα γενικότερης αντιλήψεις του γκρουπ. Δεν υπήρχε καμία ανάγκη να βγάλουμε περισσότερα. Βασικά, ότι βγήκε σε αυτόν το δίσκο, το βγάλαμε πρώτα για εμάς.
- Βλέπεις να υπάρχει μια «εκλεκτική» διάσταση στων αριθμό των αντιτύπων, έτσι ώστε να το πάρουν όσοι πραγματικά ενδιαφέρονται;
- Ο δίσκος βγήκε για ψυχοθεραπευτικούς λόγους. Για μένα, κάθε κομμάτι που ολοκληρώνεται είναι ένα βήμα μακριά από τον ψυχίατρο. Όποτε θέλω να … πλησιάζω, χρησιμοποιώ τη μουσική για να με απομακρύνει.
- Επανέρχομαι στους στίχους: σα να μεταδίδουν την εικόνα του αιώνιου παιδιού, σε μια κατάσταση ωμός σχεδόν τραγική – δείχνει «Παγωμένο», χωρείς «φίλους» με «Όνειρο» απραγματοποίητο αλλά και με μια λαχταρά, που ίσως υπερισχύει. Να ζήση «χωρείς κανόνα». Αν μπορούσαμε να μιλήσουμε μαζί του, τι θα έλεγε αυτό το παιδί σήμερα;
- (Χ.Κ. : μετά από αρκετή σκέψη): Ότι. . . εξακολουθεί να υπάρχει το ανικανοποίητο που με τα χρόνια όλο μεγαλώνει. Ότι εξακολουθεί να υπάρχει το παιδί μέσα του. . .
- Υπάρχει δηλαδή μια αντίστροφη πορεία;
- Ναι, όσο πλησιάζω το θάνατο τόσο πιο παιδί γίνομε και κυνηγάω αυτό το απραγματοποίητο που ώμος σε νομίζω πως θα έρθει ποτέ …
- Η... "Χωρίς Κανόνα" επιθυμία υφίσταται;
- Υφίσταται πάντα μια ζωή χωρίς κανόνα αλλά θέλω να πιστεύω κι ένας θάνατος χωρίς κανόνα-
- "Χθες βράδυ.... Κολύμπησα στης άνοιξης το παρθένο αίμα..." Βράδυ, άνοιξη, δυο ίσως από τα πιο ισχυρά σύμβολα της ποιητικής άρθρωσης τον Εν Πλω …
- Αυτός είναι στίχος του Δήμου . . . Η Ζωή του group εκτυλίχθηκε βράδυ προς ξημερώματα. Το Πρωί κάναμε πολλή λίγα πράγματα.
- Η άνοιξη είναι το σύμβολοo της «θεραπείας» για την όπια μιλούσαμε;
- Η ¶νοιξη είναι η αισιοδοξία, είναι η αισιόδοξη πλευρά μας. Όντως νιώσαμε το δίσκο σαν μια άνοιξη μετά από δυο χρόνια χειμώνα.
- Ας κάνουμε μία προσγειώσει στην καθημερινή ζωή. Πως περνάς μία τυπική σου μέρα; Ως γνήσιος ονειροπόλος, πόση επαφή νιώθεις με την πραγματικότητα και πόσο αποξενωμένος είσαι απ αυτήν Ή αν προτιμάς, ποιος είναι ο δικός σου ορισμός στην έννοια «πραγματικότητα» ;
- Έχω δυο χρόνια να ζήσω μια «τυπική» μέρα, μια μέρα δηλαδή που να μοιάζει με την προηγούμενη. Είναι ο χαρακτήρας μου και η δουλεία μου τέτοια που δε μου επιτρέπουν να ζω «τυπικές» μέρες. Όσο για την πραγματικότητα τι βλέπω μαλών σαν τη μιζέρια που προσπαθούν να επιβάλουν οι άλλοι. Η δικιά μου πραγματικότητα, είναι πανέμορφη. Δεν έχει σχέση με των άλλων…
- Και τη νιώθεις κάθε λεπτό-
- Νομίζω πως τα τελευταία χρόνια έχω καταφέρει να μάθω να δίνω αξία στης στιγμές.
- Ήταν αυτό αποτέλεσμα μιας διαδικασίας;
- Ήταν αποτέλεσμα μιας βουτιάς στον πάτο, από την όπια αργότερα ήρθε η κάθαρση. Αυτή η βουτιά με έμαθε ότι το παρελθών μας αποτελείται ουσιαστικά από αυτές τις μικρές, φαινομενικά στιγμές.
- Νιώθεις μια απαραίτητη αυτονομία στην ζωή σου, μακριά από υποχρέωσης και συμβιβασμούς;
- Είναι μεγάλη κουβέντα να πει κανείς ότι δεν κάνει συμβιβασμούς. Εγώ δεν είχα ποτέ σταθερή δουλεία. Γύρισα πόλη μέσα στην Ελλάδα, έξω καθόλου - οπός ... Θα Έλεγα ότι τα δυο τελευταία χρόνια είμαι, λόγο της δουλείας μου ως μουσικός παραγωγός στο ραδιόφωνο. Κοντά στη μουσική. Η μουσική είναι πάντα το καλύτερο για μένα, είναι αυτό που χαρακτηρίζει τη ζωή μου.
- Υπάρχουν αρκετές αναφορές στο δίσκο που δείχνουν έφεση προς το ποτό και όχι μόνο (ακόμα και η υποσημειώσει: "Ακούγεται πιωμένος"). Τι Θέση και τι σκοπό θα έλεγες ότι εξυπηρετούν οι κατάστασης στη ζωή σου; Απλή διασκέδαση, μήπως φυγή ή κάτι παραπέρα;
- Οι καταχρήσεις παίζουν μεγάλο ρόλο στη ζωή μου. Είναι περίεργο γιατί δεν είναι θέμα συνειδητής επιλογής αλλά ασυνείδητης. Δηλαδή έτσι είμαι. Μόνο που τώρα ξερό πλέων τι πρέπει να αποφεύγω, ενώ κάποτε όχι. Βέβαια οι κατάστασης δεν είναι παντιέρα. Όμως αν θέλεις πραγματικά να ζήσης, πρέπει να ανοιχτούν οι πλάτες σου. Για τη η ζωή περιλαμβάνει της κατάχρησης, των ερωτά, τους φίλους... Πάντα αυτά τα τρία στοιχεία όριζαν τη δική μου ζωή...
- Θες να αναφέρθης λίγο παραπάνω στης καταχρήσεις;
- (γελώντας) Υπάρχει ένα κομμάτι που δουλεύω αυτή τι στιγμή, το "Πεινώ κιθάρα και παίζω κονιάκ". Όταν ήμουνα μικρός δεν είχα φράγκα, πήγαινα στο ζαχαροπλαστείο της γειτονίας και παράγγελνα χύμα κονιάκ. Αν το έπινα τώρα σίγουρα θα πέθαινα, ωμός για ένα χρόνο το έπινα. Πενήντα δραχμές θυμάμαι, κάθε πρωί. Μετά από αυτό, γυρνούσα σπίτι και έπαιζα κιθάρα για ώρες.
- Υπάρχει καμία σχέση μετάνοιας με αυτές τις καταχρήσεις;
- Όχι, καμία απόλυτος.
- Δε βρίσκεις τίποτα αρνητικό, όπως ίσος κάποιες συναναστροφές και διάφορα παρεπόμενα;
- Πέρασα, βέβαια. Από όλα αυτά... Περίεργες καταστάσεις, περίεργες συναναστροφές....
- Μήπως αυτές σε οδηγήσανε στον πάτο που λέγαμε;
- Το θέμα είναι ότι σε όλα αυτά - καταστάσεις και συναναστροφές - δινόμουν πάντα εξ ολοκλήρου. Με αλλά λόγια αφηνόμουν να πάω στον πάτο.
- Δοκιμάζοντας προφανώς τα όρια σου . . .
- Ναι. Η περιέργεια καθορίζει τη ζωή μου. Θέλω πάντα να γνωρίζω πράγματα και αυτό περιλαμβάνει και το πάτο. Για μένα το θέμα είναι κατά πόσο μπορείς να αναδυθείς, να ξεκολλήσεις απ αυτόν.
- Πόση δύναμη χρειάσθηκε τότε;
- Μεγάλη, αλλά δεν ήταν αποκλείσθηκα δική μου δύναμη. Είμαι τυχερός γιατί σε όλη μου τη ζωή είχα κάποια άτομα που να με στηρίζουν. Και πρώτα απ όλα την γυναίκα μου - τότε φίλη μου, συζητούσαμε εκείνο το καιρό - η όπια ήταν δίπλα μου. Μετά, όλοι αυτοί οι καλοί μου φίλοι, όπως ο Δήμος Ζαμάνος. Επίσης διαμονή μου έδωσε η Θεσσαλονίκη, ήταν πάντα καταφύγιο για μένα. Εδώ έβλεπα το Στέφανο Κανέλλη.
- Είναι η Ελλάδα ο τόπος της καρδιάς σου; Τι συναισθήματα σου δημιουργεί ο τόπος που ζεις;
- Η Ελλάδα είναι ο τόπος της καρδιάς μου. Πιστεύω ότι ήμαστε σε ένα χαρισματικό μέρος.
- Έχεις να πεις κάτι για την εθνική σου ταυτότητα;
- Νιώθω μέσα μου την Ανατολή και τι Δύση να συναντιόνται, Βορά και νότο να διασταυρώνονται. Αυτό νομίζω είναι κάτι έμφυτο, μέσα στα γονίδια μου...
- Τι νομίζεις ότι είναι αυτό το κάτι που παραπάνω που μας χαρακτηρίζει ως λαό;
- Δύσκολο να το καθορίσεις, νομίζω ότι ήμαστε φευγάτοι. Πολύ φευγάτοι... Ίσος δεν έχουμε απελευθερώσει αυτήν την πραγματική μας φύση στο έπακρο. Νομίζω ότι σαν λαός έχουμε πολλή καλά στοιχεία..
- Και εξίσου αρνιά ίσως . . .
- Μα η ένια του φευγάτου έχει και αυτή τι πλευρά. Μέσα στο φευγιό μας πολλές φορές δεν μπορούμε να καταλάβουμε και να περιορίσουμε της κακές συνέπειες τις πραγματικότητας που μας επιβάλουν ερήμην μας οι "άλλοι", οι "πολιτισμένοι" Ευρωπαίοι, Αμερικανοί...
- Αυτή ίσος είναι η απέναντι ση σου σε κάθε είδους "ένωσης" ή "συμμαχίες" μας...
- Αυτές δεν αποφασίσθηκαν ποτέ από των "άνθρωπο Έλληνα", του φόρεσαν καλούπι. Στην ουσία δεν του ταιριάζουν.
- Εμείς ώμος έχουμε δικούς μας κανόνες, ένα ιδιόμορφο καθεστώς.
- Οποίος έχει ζήση στην επαρχεία νομίζω ότι μπορεί να το καταλάβει αυτό καλύτερα απ όλους. Καταλαβαίνω γιατί έζησα τρία χρόνια στην Κρήτη - με την όπια είμαι ερωτευμένος.
- Είναι ο αγαπημένος σου ελληνικός τόπος;
- Ναι, οπός δέσιμο υπάρχει και με την Θεσσαλονίκη. Είμαι ήδη δύω χρόνια εδώ. Το σίγουρο είναι ότι αν και γεννήθηκα εκεί, στην Αθήνα δεν ξαναγυρνάω με τίποτα.
- Λόγο συνθηκών;
- Ξερής πιο είναι το χειρότερο πράγμα που μου έτυχε στην Αθήνα; Πήγα να δω τους γονείς μου ατού Ζωγράφου που γεννήθηκα και έκανα την τραγική συνειδητοποίηση ότι δεν υπήρχε τίποτα, μα τίποτα να μου θυμίζει τω τόπο που μεγάλωσα. Δεν υπήρχε γειτονία, ούτε η αλάνα που παίζαμε μπάλα, ούτε το δεντράκι που έδωσα το πρώτο μου ραντεβού. Ένοιωσα μια μεγάλη δυστυχία για το ότι γεννήθηκα στην Αθήνα και όχι σε κάποιο χωριό. Ένιωσα χωρείς ρίζες. Κυριολεκτικά ξένος. Βέβαια από την άλλη, η συνειδητοποίηση αυτής της έλλειψης με βοήθησε να σταθώ οπουδήποτε. Τώρα είναι η Θεσσαλονίκη, αύριο μπορεί να είναι η Κρήτη ή και ο Βόλος. . . Μου αρέσει πολύ το Πήλιο.
- Πιστεύεις ότι η χώρα είναι "αδικημένη" από τον τρόπο που της συμπεριφέρονται; Δηλαδή, ενώ μας παρέχει αυτό το "ειδικό βάρος" εμείς δε δείχνουμε απέναντι της τον ανάλογο σεβασμό;
- Θα μπορούσες να πεις ότι βρισκόμαστε σε ένα «καινούργιο» φαινόμενο. Νομίζω ότι το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί σε αυτόν τον τόπο συνέβη. Είναι ο νεοέλληνας και η νοοτροπία του.
- Μία υποθετικοί ερώτηση: Ας πούμε ότι είσαι μέσα στη μηχανή του χρόνου μέσα στην ελληνική ιστορία. Ποια περίοδο θα διάλεγες;
- (μετά από σκέψη) Θα στη στάση της εποχής του Επίκουρου. Η φιλοσοφία του Επίκουρου ήταν ολόκληρη σχολή, αντίθετα με των στωικών, των αντιπρόσωπων της εγκράτειας. Η επικουρική σχολή ήταν η σχολή των απολαύσεων - με ποιότητα ώμος... Απόλαυση δε σημαίνει να σκοτώνεις το διπλανό σου.
- Προφανώς θα διάλεγες και κάτι σχετικό με αρχαία μυστήρια και διονυσιακές τελετές;
- Σίγουρα-
- Είσαι από αυτούς που πιστεύουν ότι ο χριστιανισμός κατάστρεφσε τον αρχαιοελληνικό κόσμο;
- Ναι, είναι, άλλωστε και ιστορικά αποδεδειγμένο. Το θέμα είναι πόσο καλό ή κακό ήταν αυτό. Όταν ήρθε ο Χριστιανισμός, έκαψε βιβλιοθήκες, κατέστρεψε συγγράμματα του αρχαίου κόσμου. Έτσι δε γίνεται όμως πάντα. Ένας νέος πλουτισμός έρχεται και συγκρούετε για να εξαφάνιση των προκάτοχο του. Τώρα μου έρχεται ένας στίχος από τις "Μολυβένιες ιστορίες" "Χριστιανή να παίζουν ζάρια για τη θέση του φονιά.."
- Τελικά η άποψη σου για το χριστιανισμό είναι απορριπτική;
- Ναι. Και έχω την ίδια άποψη για κάθε θρησκεία...
- ...η οργανωμένο σείστηκα ηδέων;
- Ναι, πολύ περισσότερο όταν επιβάλλετε με τη βία. Τι σημαίνει άραγε "επίσημοι θρησκεία"; Πρόκειται για καθεστώς επιβολής. Χωρίς να σημαίνει ότι αγνοώ ότι ο Χριστιανισμός για παράδειγμα πρόσφερε αυτά που πρόσφερε.
- Σίγουρα διαχωρίζουμε το χριστιανισμό σαν θρησκεία από την εκκλησία...
- Η εκκλησία έφτασε στο σημείο να αναγορεύσει των Κωνσταντίνο σε άγιο. Ένα άτομο που συνδέετε με τόσες σφαγείς... Ως και των αδελφό του σκότωσε για να γίνει αυτοκράτορας.
- Ή των μέγα Θεοδόσιο - αυτό το αιμοβόρο κτήνος - που δολοφόνησε 10.000 άτομα στον Ιππόδρομο της Θεσσαλονίκης...
- Βλέπεις κάτι σαν κι αυτούς να έχουν στην προστασία της εκκλησίας. Αυτό δεν έχει καμία σχέση με τον Χριστιανισμό. Με των Χριστιανισμό σαν κοσμοθεωρία, δεν έχω κανένα πρόβλημα. Μάλιστα με αφήνει το ίδιο αδιάφορο όπως ο Βουδισμός, για παράδειγμα. Και αυτό γιατί όλες οι θρησκείες με της θεωρίες τους προσπαθούν να εξηγήσουν, να εξερευνήσουν τι ζωή. Κάτι εξ αρχής καταδικασμένο σε αποτυχία. Η ίδια η ζωή είναι άναρχη. Αναπνέει, ζει, πετάει, αγαπάει, μισεί... Είναι κάτι που δεν μπορείς να εξηγήσεις.
- Μου φαίνετε ότι τρέφεις λατρεία για το αρχαίο πνεύμα.
- Δε θα τη χαρακτήριζα "λατρεία". Η φιλοσοφία ώμος του Επίκουρου. Για παράδειγμα, με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο. Απόλαυσης αλά με ποιότητα.
- Σε αντιδιαστολή, ας πούμε, με την με την χοντροκοπιά της Ρώμης.
- . . . και τα πιο «άσχημα» πράγματα μπορούν να γίνουν με των πιο όμορφο τρόπο...
- Εμμ. . αυτό σηκώνει συζήτηση ... σα να θυμίζει Παζολίνι.
- Με αρέσει παρά πολύ ο Παζολίνι.
- Το "Σάλο (120 μέρες στα Σόδομα)" θα το έχεις δει...
- Βέβαιος, και μάλιστα όταν πρωτοβγήκε. Ο Παζολίνι εκτός των άλλων, μου αρέσει και πολύ σαν συγγραφέας. . .
- Μετά την Αρχαία Ελλάδα ποια θα ήταν η επόμενη στάση με τη μηχανή του χρόνου;
- Σίγουρα η Επανάσταση του 1821, Ήταν μια από της μεγαλύτερες τρέλες της ελληνικής ψυχής. Εκφράζει αυτό το φευγάτο του Έλληνα που λέγαμε πριν. Οι τύποι ήταν σκέτο «φευγιό». Θα ήθελα πραγματικά να τους είχα γνωρίσει.
- Ποιες είναι οι αγαπημένες σου ελληνικές προσωπικότητες όλων των εποχών;
- Ο Επίκουρος, ο Παπαφλέσσας και ο Μάρκος Βαμβακάρης...
- Και από την νεώτερη ιστορία;
- Μήπως εννοείς πολιτικούς; Τα πολιτικά πρόσωπα μου προξενούν φοβερή απέχθεια γιατί βγαίνουν σαν τα σαλιγκάρια στο τέλος της βροχής, σέρνονται και εκμεταλλεύονται πράγματα των άλλων.
- Η καταγωγή σου είναι από τη Δράμα. Καμία σχέση με Μικρασία;
- Το πέτυχες, η μητέρα μου και οι οικογένεια της είναι πρόσφυγες από τη Μικρασια.
- Κουβαλάς καθόλου την απώλεια του 1922;
- Η γιαγιά μου μιλούσε συνεχώς για το 1922 και το περιέγραφε με μελανά χρώματα, Το 1922 είναι μαύρη σελίδα της ιστορίας.
- Η πιο μαύρη, ίσος, στη νεώτερη ιστορία...
- Έγιναν φοβερά πράγματα, παίχτηκαν μεγάλα παιχνίδια...
- Μου φαίνεται ότι αν πνίξω ποτέ κάποιων θα είναι βασιλικός (και να συμπληρώσω τόσα χρόνια μετά και ακόμα έχουμε οδούς, αγάλματα βασιλέων, υμνούμε τους μεγαλύτερους - και ξενόφερτους πάντα - καρκίνους μας - φτου στα ανθρωπάκια που δεν έχουν ντροπή για τίποτα - Χ.Κ.)
- Πέρα ώμος από όλα αυτά, η πιο μαύρη - κατάμαυρη - σελίδα στην Ελληνική ιστορία είναι κατά τη γνώμη μου ο Εμφύλιος.
- Νομίζω ότι οι αγωνιστές του ΕΑΜ ήταν οι πιο αδικημένοι, λόγο στάσης των αρχηγών τους.
- Καταλαβαίνεις τώρα γιατί μίλησα έτσι προηγουμένως για τους πολιτικούς. Και το 1821 το ίδιο έγινε. Ποιος αλήθεια έφτιαξε το Ελληνικό κράτος; Ο Έλληνας δεν έχει ταυτισθεί ποτέ με το «κράτος». Στην ψυχοσύνθεση ο Έλληνας είναι αναρχικός. Και βέβαια το ελληνικό κράτος δε στήθηκε από έλληνες αλλά από Βαρβάρους. Γι’ αυτό ο Σουηδός ας πούμε, θεωρεί ότι το κράτος είναι ο ίδιος, ο Έλληνας πιστεύει ότι το κράτος είναι κάποιος άλλος, ξένος και κλέβοντας το πιστεύει ότι κλέβει κάποιων ξένο, όχι των εαυτό του.
- Τι σου λέει η έννοια δημοκρατία;
- Τώρα πια τίποτε. Ούτε και η εννιά "δημοκρατικώς". Σημασία έτσι και αλλιώς έχει ο άνθρωπος. Μου έχει τύχει σε εξαιρετικά συντηρητικά περιβάλλοντα να βρω ανθρώπους άκρος δημοκρατικούς.
- Και το αντίστροφο υποθέτω.
- Βεβαίως και το αντίστροφο... Στην περίοδο της δικτατορίας, στην όπια ουσιαστικά μεγάλωσα - τώρα είμαι 37 χρόνων - μπορούσες να βρεις τέτοιους ανθρώπους. Ακόμη και η ιστορία που μας πλάσαραν τότε ήταν ένα μεγάλο ψέμα. Τώρα διαβάζω ψάχνοντας την αληθινή ιστορία, θέλω να βρω από πού πραγματικά προέρχομαι.
- Πίσω στους Εν Πλω. Τι είχε γίνει με εκείνο το E.P. που τελικά δεν κυκλοφόρησε;
- Ελπίζω να κυκλοφορήσει κάποτε. Πιστεύω ότι αξίζει των κόπο. Των τελευταίο καιρό κάτι πάει να γίνει, αλλά δεν ξέρω ακόμα.
- Ένα E.P. είναι ένα . . E.P., ώμος για σας νομίζω ότι αυτό το συγκεκριμένο έχει βαρύνουσα αξία.
- Τέσσαρις μήνες μετά το L.P., ξαναμπήκαμε στο studio, για να δούμε τα κομμάτια με άλλο μάτι. Είχαμε άλλη άνεση, άλλον αέρα. Ο δίσκος πήγαινε ήδη καλά και μόνο τότε είχαμε καταλάβει τι είχαμε κάνει. Δηλαδή, κλείναμε ντραμς και κιθάρα σε ένα κομμάτι και αυτό "στεκόταν". Ο δίσκος αυτός νομίζω ότι σηκώνει πολλά remix. Τέτοια remix κάναμε σε αυτό το άτιτλο E.P.. το οποίο είχε και ένα νέο κομμάτι. Αυτό το E.P. βγήκε σε οκτώ ή δέκα αντίτυπα, ξερής, δοκιμαστικά. Τα μοιραστήκαμε μετάξι μας.
- Σχετικά με το - τότε - νέο κομμάτι;
- Αυτό είχε περισσέψει ως ιδέα από το δίσκο μας, το δουλέψαμε λίγο αργότερα, και έτσι γράψαμε το E.P.
- Εσύ ποιες από της δυο προτιμάς;
- Τις αρχικές, δηλαδή του L.P., εκτός από το «Χωρίς Κανόνα» που προτιμώ του E.P. με της κιθάρες πιο πάνω και αλλαγμένο το χορωδιακό.
- Θα ήθελες να ξανακυκλοφορήσει ο πρώτος σας δίσκος, κι αν ναι, για ποιο λόγο;
- Νομίζω ότι αξίζει τον κόπο να ξανακυκλοφορήσει, απλά δεν ξέρω αν εγώ θέλω να ξανακυκλοφορήσει ξανά. Ξέρεις, δεν ζω με φαντάσματα, ήταν μία περίοδος έξι χρόνια πριν (σημείωση η κουβέντα διεξήχθη 17 Νοεμβρίου 1995). Η περίοδος αυτή έχει σφραγιστεί. Από τότε έζησα πολλά και διάφορα και δεν κολλάω σε αυτό το υλικό. Θεωρώ ότι πάντα τις καλλίτερες μας στιγμές δεν της έχουμε ζήση ακόμα... Δεν έχουν γίνει ακόμα τα καλύτερα.
- Μίλησε μου λίγο, τώρα για της "Μολυβένιες Ιστορίες"
- Ένα μέρος του υλικού του δίσκου είχε γραφτή την εποχή των Εν Πλω. Αυτό που εξηγεί τη διάφορα στον ηχο είναι ότι δεν δουλεύτηκε με τον Ζαμάνο. Αν είχε δουλευτεί νε τον Δήμο, θα μπορούσε να βγει σαν δίσκος των Εν Πλω. Ήθελα βέβαια έτσι και αλλιώς να βγει κάτι διαφορετικό. Οι «Μολυβένιες Ιστορίες» Δουλεύτηκαν στην Κρήτη. Εκεί δεν ήταν ο Σαμάνος, ήταν όμως ο Μίμης ο Καφούσιας, μπασίστας στο πρώτο σχήμα τον Εν Πλω, ο οποίος και με βοήθησε πάρα πολύ στην ενορχηστρώσει αλλά και στις ιδέες. ¶λλωστε πάντα χρειάζομαι κάποιον μαζί μου να εξελίσσει τα κομμάτια. Όταν βγάζω ένα κομμάτι στην κιθάρα «τελειώνει» για μένα. Πάω στο επόμενο.
- Ποια κομμάτια είναι της εποχής των Εν Πλω, πέρα βέβαια από το «Χωρείς Κανόνα» - στην τρίτη του "επίσημη" εκτέλεση;
- Το «Δεν ήταν απαισιόδοξο τραγουδάκι», το «Καθρέφτισμα...», το «Ξόδεμα» και η «Απόδραση». Τα υπόλοιπα είναι εποχής 1991 - 1994.
- Και μιας και το έφερε η κουβέντα, πόσο σου έχει στοίχιση η διαλύσει του γκρουπ; Υπάρχουν πιθανότητες να ξαναβρεθείτε;
- ‘Έχω την αίσθηση ότι δεν υπήρξε ακριβός διαλύσει του group. Μπορεί να βλεπόμαστε σπάνια με το Δήμο γιατί ζούμε σε διαφορετικά μέρη, όμως η δυναμική μας είναι τέτοια που μπορούμε να βρεθούμε αν πάσα στιγμή. Αν το θέληση ο ίδιο, εγώ είμαι έτυμος να κατεβώ μέχρι και Αθήνα - που σου είπα ότι δεν την αντέχω.
- Για να ηχογραφήσεις εννοείς;
- Μη ξεχνάς ότι πρώτα πρέπει να ζήσουμε κοντά ο ένας στων άλλο. Βέβαια από τη στιγμή που υπάρχει η πρώτη ύλη, υπάρχουν πάντα κάποιες πιθανότητες, δεν μπορώ όμως να το τοποθετήσω χρονικά.
- Από όσο ξέρω, είσαι και πατέρας δύο παιδιών και αρκετά χρόνια παντρεμένος.
- Με την Αρίστη ζήσαμε μαζί έξη χρόνια και μετά παντρευτήκαμε με πολιτικό γάμο, έξη χρόνια πριν. Ήμαστε συνολικά δώδεκα χρόνια μαζί. Αυτήν τη στιγμή βρίσκεται στο Βόλο γιατί εκεί είναι η δουλεία της. Η κόρη μου Κατερίνα είναι έξι χρονών και γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1989. Ο γιος μου είναι δυόμισι χρονών και γεννήθηκε στη Κρήτη. Των λένε Μάρκο.
- Α, κατάλαβα .
- Κατάλαβες, έτσι; Το "Μάρκος" δεν προέρχεται από το Βαφειάδης...
- Ούτε από Κάπταιν Μάρκ, έτσι; Αλήθεια, «Μπλεκ» Διάβαζες καθόλου;
- Ε βέβαια, εκείνη την εποχή ειδικά.
(Σημείωση: το «Μάρκος» προέρχεται από τον Βαμβακάρη, μεγάλη δηλωμένη
αγάπη του Ντίνου).
- Αλήθεια, τι αντιπροσωπεύει αυτή η οικογένεια για σένα;
- (μετά από σκέψη) Η οικογένεια, είναι μια παρεούλα, Ο γάμος φυσικά είναι το τυπικό μέρος απέναντι στην κοινωνία (και βέβαια παντρευτήκαμε με πολιτικό γάμο). Η οικογένεια είναι η παρεούλα που μπορείς να κινηθείς ελεύθερα και να απελευθερώσεις όλο σου το δυναμικό και όλες σου τις ανησυχίες. Θα πρέπει να απορροφά όλους τους κραδασμούς σου εύκολα.
- Μήπως είναι η καλύτερη ευκαιρία για ένα «παιδί» να μεγαλώσει και να διαμορφώσει τα δικά του παιδία;
- Για τα παιδία ήμουν έτυμος. Ήταν συνειδητοί επιλογή και με την γέννηση τους έγιναν καταπληκτικά πράγματα... Μου έχουν δώσει πάρα πολλα. Με κάνουν να νιώθω παιδί. Από της πιο σημαντικές, ίσος, στιγμές της ζωής μου ήταν η γέννηση της κόρης μου και ο πρώτος χρόνος της ζωής της, Κοίταξε, ο άνθρωπος γεννιέται πολύ μεγάλος. Θεόρατος, ίσος. Μετά αρχίζουν και των «κονταίνουν» για να των φτάσουν στα μέτρα της εκάστοτε κοινωνίας. Το σοκ ήταν όταν κατάλαβα πόσο μεγάλες δυνατότητες έχει ένα παιδί και πόσο γρήγορα αρχίζει το «πετσόκομμα» που λέγεται «κοινωνικοί διαπαιδαγώγηση», που λέγεται "σχολείο", που λέγεται "Στράτος", που λέγεται "δουλεία", που λέγεται "επιβίωση"...
- Κοινωνικές υποχρεώσεις και όλα τα σχετικά, έτσι;
- Ναι, όλα αυτά. Ένα σοκ ακόμα ήταν και το άλλο στο λεξιλόγιο της κόρης μου δεν υπήρχε - κι ούτε μπορούσε να καταλάβει - τη λέξη "αύριο". Αυτό ήταν το μήνυμα που έλαβα όχι το "αύριο" μα το «τώρα», η έννοια και η αξία της "στιγμής"
- Τελικά, πιστεύεις σε ένα μεγάλο ταξίδι μόλις κλείσεις τα μάτια σου για πάντα;
- (πάλι μετά από αρκετή σκέψη) Δε με απασχολεί καθόλου τι έπεται.. Έχω την περιέργεια να δω τη συνεχεία αλλά σε με απασχολεί γιατί ξέρω ότι θα τη ζήσω έτσι και αλλιώς. Εκείνο που με απασχολεί γιατί ξερω είναι αν υπάρχει ζωή πριν το θάνατο, δηλαδή ζωή ουσιαστική.
- Έχεις σκεφτεί ποτέ των ιδανικό θάνατο;
- Ναι, τον έχω σκεφτεί: εκείνη τη στιγμή έχει άξια να έχεις ζήση γεμάτη ζωή, να μην έχεις δηλαδή κανένα παράπονο. Το χειρότερο είναι να πεθαίνεις με το παράπονο ότι δεν έζησες.
- Τι σε συναρπάζει περισσότερο στη μουσική;
- Με αρέσει το κοντράστ χαρά - λύπη,
- ...Που δίνει μια συνιστάμενη παρανιάς...
- Ακριβός, αυτό είναι που με αρέσει ακόμα περισσότερο. Θα ανάφερα ως παράδειγμα τους Band Of Holy Joy, που παίζουν μια χαρωπή μουσικούλα και ξαφνικά μπαίνει μια... παρανοημένη φωνή - με το σωστό στοιχείο βέβαια.
- Στους Εν Πλω υπήρχε συνειδητοί προσπάθεια για κάτι τέτοιο;
- Όχι, στη μουσική των Εν Πλω δεν βλέπω να υπάρχει κάτι τέτοιο;
- Μάλλον ήσασταν πιο «ορθόδοξοι». Το κλίμα συμβαδίζει με τι φωνή.
- Το κοντράστ χαρά - λύπη υπάρχει στο κομμάτι "Πρέπει να μάθω πια να ζω" με μελωδία εντελώς απλή και "τραλαλαλα", και με στίχους όμως να μιλάνε για τρελλόχαρτα και διάφορα αλλά. Το έγραψαν όταν γεννήθηκε η κόρη μου - τότε άρχισα να βλέπω τη ζωή από άλλο πρίσμα, κατάλαβα ότι υπάρχουν πόλοι τρόποι να ζει κανείς.
- Ποια γκρουπ τελικά σε κράζουν με το έργο τους;
- Joy Division, Cure (μέχρι το "Pornography"), Bauhaus (η κόρη μου άκουγε πολύ bauhaus τα δυο πρώτα χρόνια της ζωής της), Band of of Holy Joy (στον πρώτο τους δισκο), Nick Cave (πιο πολλή ως Bad Seed παρά ως birthday Party). O Cave με αρέσει γιατί μπορεί να σκαρώσει μελωδία που να βγαίνει από μία «σκληράδα». Έχω ακούσει πολλές φορές το "Mercy seat" που με αρέσει ιδιαίτερα. Βεβαίως μουσική ακούω από τα 14 μου και αυτό σημαίνει beatles, doors, Joplin...
- (η απαραίτητη. . . τριπλά). To punk πως το βλέπεις;
- Περισσότερο με έλξη το συναίσθημα παρά μουσικά. Είχα κολλήσει και εγώ με τους Sex Pistols για δυο χρόνια μάλιστα. Είχε κάτι ο τρόπος που έλεγαν όσα έλεγαν, που μου άρεσε, όμώς αποστασιοποιούμαι από άλλες κινήσεις σχετικές με το punk που λίγο πολλή ήταν στημένες. . . (Χ.Κ. Ώρα τώρα να τριπλάρει και ο Ντίνος). Και μια που ασχολείσθε -ως έντυπο- με την ανεξάρτητη σκηνή, νομίζω ότι και σε αυτή ανήκει και ο Μάρκος Βαμβακάρης, ως τρόπος ζωής, ως οτιδήποτε. Με επηρέασαν άμεσα ο Μάρκος, ο Απόστολος Χατζηχρήστος, ο Ανέστης Δελλιάς.
- Η διασκευή στο «Αντιλαλούν οι φύλακες» σε ικανοποιεί;
- Μπορώ να πω απόλυτα. Ελευθερόθηκα με αυτό το κομμάτι.
- Ας κάνουμε τώρα και αλλά πρωτοποριακά βήματα: Τίτλοι singles, E.P. ;
- Το single το λέγαμε μετάξι μας «τσάμικο» για τη δεύτερη πλευρά του. "Είχα έρωτες έλειχα μάχες και παραφύλαγα στις γωνίες" είναι ένας στίχος του ποιητή Μίλτου Σαχτούρη. Ωπς!, δεν του είχαμε ζήτηση ποτέ άδεια.. (γέλια), ελπίζω να μην το άκουσε! Όσον αφορά το E.P., δεν βρήκαμε ποτέ τίτλο.
- Από ελληνικά οι προτιμήσεις σου;
- Παύλο Σιδηρόπυλο, «Φλου» και «Εν λευκώ», τα πέτυχα όταν βγήκαν, Σπιριδούλα (τα παλιά τους) - τα αδέλφια Σπυρόπουλοι είναι αξιαγάπητοι - και μετά Τρύπες, που εξελίσσουν συνεχώς τη μελωδία τους.
- Ζωντανές εμφανίσεις προβλέπονται για σένα;
- Αυτό τον καιρό είμαι σε συνεννόηση με κάποιους μουσικούς για να παίξουμε live.
- Εν Πλω υλικό θα υπάρχει στο πρόγραμμα;
- Φυσικά. Έτσι κι αλλιώς είμαι δεμένος με αυτούς.