Κείμενο:
Χρήστος Λάμπρου
"I
want to...I want to be someone else or I΄ll explode...."
Ήταν μόλις
λίγα χρόνια πριν, όταν έβγαιναν νωχελικά απ΄τα χείλη του Thom Yorke
τα παραπάνω λόγια. Και πράγματι, έγινε κάποιος άλλος. Μαζί του και τα υπόλοιπα
μέλη των Radiohead.
Κοιτάζοντας
τον κόσμο από το βάθρο τους -που δεν ήταν άλλο απ΄το OK Computer-
ένιωσαν ότι οι ψυχές τους ήταν έτοιμες να εκραγούν. Απ΄την όλη αποδοχή
που είχε το album απ΄τους κριτικούς και τα charts. Ήταν πια εμπορικοποιημένοι,
παγκοσμιοποιοιμένοι, "καλογυαλισμένοι" στην τεράστια βιτρίνα της μουσικής
βιομηχανίας. Ένιωσαν την ανάγκη να θέλουν να ξεφύγουν από την ιλλουστραρισμένη
εικόνα μιας μουσικής μπάντας με παγκόσμια απήχηση. Κυκλοφόρησαν λοιπόν
το KID A το φθινόπωρο του 2000. Ένα album για του οποίου την προώθηση,
στην ουσία, κατεβλήθησαν ελάχιστες προσπάθειες - videoclips, singles,
συνεντεύξεις, όλα έλειπαν απ΄το KID A.
Με την
κυκλοφορία του Amnesiac των Ιούνιο του 2001 οι Radiohead επιβεβαιώνουν
ότι θέλουν να είναι διαφορετικοί απ΄ τους εαυτούς τους, όπως αυτοί είχαν
περάσει ως εικόνα προς το μουσικόφιλο κοινό μέχρι πριν από λίγα χρόνια.
Τα 11 τραγούδια που περιέχονται στο υ Amnesiac ηχογραφήθηκαν την ίδια περίοδο
με αυτά που μπήκαν στο KID A λίγους μήνες πριν. Φαίνεται ότι οι Radiohead
δεν ήταν αρκετά τολμηροί έτσι ώστε να κυκλοφορήσουν ένα διπλό album το
οποίο θα περιείχε και τα 21 τραγούδια των δύο τελευταίων δίσκων σε ένα
εννιαίο μουσικό σώμα.
Οι συνθέσεις
στο Amnesiac στροβυλλίζονται στους ρυθμούς της σύγχρονης εποχής. Από το
"Packt
Like Sardines In a Crushd Tin Box" οι Radiohead δίνουν στο κοινό μια
σαφή εικόνα για το τι θα επακολουθήσει. Ξεκινώντας μ΄ένα τραγούδι πλήγμα
στο βόλεμα και το συμβιβασμό του "μέσου ανθρώπου-κύτταρο" στον ιστό της
μηχανής της σημερινής παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας. Μέσα από καλώδια και
ηλεκτρονικούς υπολογιστές καθρεφτίζεται και μουσικά με επαναλαμβανόμενες
λούπες η αυτοπαραίτηση και η δόλια εσωστρέφεια του ατόμου - μέλους ενός
ασφυκτικού κόσμου όπως ο σημερινός.
Ακολουθεί
ένα ταξίδι στη Στύγα, το ιερό ποτάμι του Άδη όπου βαφτίζονται οι θεοί.
Στο συναισθηματικό κέντρο μιας αιγυπτιακής κηδείας, στο "Pyramid Song"
ο Thom Yorke κολυμπά μαζί με αγγέλους και φαντάσματα του παρελθόντος και
του μέλλοντος χωρίς φόβο και ανάγκη για αμφισβήτηση απέναντι σ΄αυτά που
αντικρίζει, ενώ τον κυκλώνει η μονότονα ασφυκτική χροιά του πιάνου και
της ίδιας του της φωνής.
Με το "Pull/Pulk
Revolving Doors", οι Radiohead μας επαναφέρουν στο OK Computer, και
συμπληρώνουν με τον καλύτερο τρόπο το "Fitter Happier", χρησιμοποιώντας
-για ακόμα μια φορά- μονάχα ηλεκτρονικά επαναλαμβανόμενους ήχους και τη
φωνή του Yorke σπαρακτικά παραμορφωμένη με ηλεκτρονικά μέσα. Συνέχεια στο
album δίνεται με μια μπαλάντα διαμαρτυρίας, το "You And Whose Army?",
ενάντια στην αλλοτρίωση και τη ματαιοδοξία των κυβερνώντων, ένα τραγούδι
"αφιερωμένο" στον Tony Blur (!).
Με το "I
Might Be Wrong" γίνεται απ΄τους Radiohead η προσπάθεια να παντρέψουν
ένα κιθαριστικό επαναλαμβανόμενο blues-riff με drum-machines με αποτέλεσμα
το συγκεκριμένο κομμάτι να αποτελεί ίσως την πιο εμπορική στιγμή του Amnesiac.
Συνέχεια
με το "Knives Out", το οποίο αποτελεί μια σπαρακτικά ειρωνική και
ταυτόχρονα "ωμή" μπαλάντα και μας θυμίζει αρκετά -ίσως απλά περισσότερο
από τα υπόλοιπα κομμάτια του δίσκου- τους Radiohead του παρελθόντος. Για
το κομμάτι αυτό ο Thom Yorke έχει δηλώσει σε παλαιότερη συνέντευξή του:
"Ένα
τραγούδι για το πως να φτιάξει κάποιος ένα γεύμα από(!)τους φίλους του..."
και συνεχίζει, "πρόκειται, κατά κάποιον τρόπο για την ιδέα ενός επιχειρηματία,
ο οποίος εγκαταλείπει την οικογένειά του χωρίς να επιστρέψει ποτέ πίσω.
Ακόμη, είναι η διαπεραστική ματιά σου, όταν κοιτάς αυτούς που βρίσκονται
κοντά σου και ξέρεις ότι θα πεθάνουν. Είναι σαν μια σκιά πάνω τους ή στον
τρόπο που κοιτούν κατ΄ευθείαν μέσα σου. Η λάμψη εξαφανίζεται απ΄τα μάτια
τους."
Το "Morning
Bell/Amnesiac", είναι μια άλλη εκδοχή στο κομμάτι που περιεχόταν στο KID
A, δένει απόλυτα με το πλαίσιο του album καταδεικνύοντας για άλλη μια φορά
το συμβιβασμό του σημερινού ανθρώπου -"..Everybody wants to be a slave...".
Στο "Dollars & Cents" διαγράφεται ανάγλυφα η σημερινή κοινωνική πραγματικότητα,
ταυτίζοντας ανθρώπους και νομίσματα σε μια ειρωνική ηθική θεώρηση του παρόντος.
Η υποτονική ορχηστρική ανατολίτικη συνοδία στις διφωνίες, τριφωνίες (ακόμη
και τετραφωνίες) του Yorke ξεχύνεται σ΄ένα εκπληκτικό κρεσέντο το οποίο
κλιμακώνεται αρμονικά με τη συναισθηματική υποβολή και τη στιχουργική του
κομματιού. Ίσως η κορυφαία στιγμή του Amnesiac.
Μετά το
instumental "Hunting Bears" έρχεται το "Like Spinning Plates",
το οποίο είναι ό,τι ακριβώς και ο τίτλος του. Μια μελωδία παιγμένη ανάποδα,
κατακερματίζεται και άτακτα ξεχύνεται στ΄αυτία του ακροατή. Εδώ, το ψυχολυτρωτικό
ποτάμι του "Pyramid Song" γίνεται λασπώδης βάλτος. Η περιγραφή μιας αρχαίς
ρωμαϊκής αρένας όπου κυριαρχούν τα άδεια πιάτα με το περιεχόμενό τους καταβροχθισμένο
απ΄τα λιοντάρια. Τα λιοντάρια δεν είναι άλλα απ΄τα γρανάζια του συστήματος.
Οι Radiohead καθρεφτίζουν εύστοχα τους φόβους και τη θέση ενός μουσικού-γκρουπ
το οποίο βρίσκεται στην αρένα της μουσικής σκηνής. Τελευταίο τραγούδι του
AMNESIAC το "Life In A Glasshouse" -προέκταση του "National Anthem" στο
KID A - κυριαρχεί η τρομπέτα του Humphrey Lyttelton με τη συνοδεία της
ορχήστρας στη νωχελική φωνή του Yorke.
Μιλώντας
για το Amnesiac, θα έλεγε κανείς ότι είναι το πιο "ενδο-γήινο" alternative
album των τελευταίων ετών. Όσο για τους Radiohead του σήμερα; Μοιάζουν
με άξεστους εξωγήινους χωριάτες που "αντιπολιτεύονται" τους γήινους με
τα μέσα των τελευταίων. Με τεχνολογία και ωμότητα. Η "άξεστη" συμπεριφορά
τους χλευάζει τη σημερινή παγκοσμιοποιημένη ανθώπινη "Λογική".
Το Amnesiac
δεν κυκλοφόρησε για να αρέσει. Είναι το καθρέφτισμα της σημερινής κοινωνίας
-έστω και μέσ΄από το οπτικό πρίσμα μια μουσικής μπάντας. Φτιάχτηκε για
να καταδείξει την ασχήμια του Συστήματος και να προβληματίσει. Ο Thom Yorke
σίγουρα θα σκέφτεται: "Δε δίνω δεκάρα αν αρέσει ή όχι το Amnesiac!!
Έτσι κι αλλιώς δεν ειν΄αυτός ο σκοπός του. Σκοπός του είναι να σερβίρει
την ωμότητα του σήμερα και να σε κάνει να αηδιάσεις". Και ίσως πράγματι
έτσι να έχει το πράγμα.
|